SKARGI
NADZWYCZAJNA / DO STRASBURGA / KONSTYTUCYJNA

Nowością w polskim prawie jest możliwość wniesienia skargi nadzwyczajnej od prawomocnego orzeczenia, jeżeli jest to konieczne dla zapewnienia praworządności i sprawiedliwości społecznej. Jednak jest to rozwiązanie przewidziane w sytuacjach wyjątkowych, kiedy – pomimo,
iż sprawa przetoczyła się przez wszystkie instancje sądowe – w obrocie prawnym funkcjonuje błędne orzeczenie.

Po pierw­sze, je­śli uwa­żasz, że z ta­ką sy­tu­acją ma­my do czy­nie­nia w two­jej spra­wie, spiesz się, bo mo­żesz nie zdą­żyć. Usta­wa wpro­wa­dza­ją­ca skar­gę nad­zwy­czaj­ną sta­no­wi, że mu­si być ona zło­żo­na w wy­raź­nie okre­ślo­nym ter­mi­nie, któ­ry wy­no­si: 1 rok, 3 la­ta al­bo 5 lat i w każ­dej sy­tu­acji mo­że być li­czo­ny ina­czej. Ja w swo­jej Kan­ce­la­rii pro­szę o na­de­sła­nie ostat­nie­go orze­cze­nia są­do­we­go wraz z uza­sad­nie­niem, że­by zba­dać,
czy nie mi­nął ter­min do jej zło­że­nia.

Po dru­gie, usta­wa o skar­dze nad­zwy­czaj­nej nie po­do­ba się Ko­mi­sji Eu­ro­pej­skiej. Być mo­że dla­te­go, że w kra­jach eu­ro­pej­skich o tra­dy­cji
de­mo­kra­tycz­nej dłuż­szej od na­szej po­mył­ki są­do­we na mia­rę tych w spra­wie Krzysz­to­fa Ko­me­dy czy Ja­na Pta­szyń­skie­go są nie do po­my­śle­nia.

Po trze­cie, niech two­jej czuj­no­ści nie uśpi fakt, że skar­gę nad­zwy­czaj­ną mo­gą wno­sić tyl­ko podmio­ty nad­zwy­czaj­ne jak Rzecz­nik Praw
Oby­wa­tel­skich czy Pro­ku­ra­tor Ge­ne­ral­ny, a po­krzyw­dzo­ny oby­wa­tel mo­że o nią wnio­sko­wać sa­mo­dziel­nie, bez ko­niecz­no­ści an­ga­żo­wa­na
ad­wo­ka­ta.
Jed­nak w two­im in­te­re­sie jest zwró­ce­nie się do ad­wo­ka­ta, aby na­pi­sał ją pro­fe­sjo­na­li­sta ję­zy­kiem praw­ni­czym, któ­ry le­piej wy­ar­ty­ku­łu­je ar­gu­men­ty prze­ma­wia­ją­ce za wnie­sie­niem skar­gi. Wąt­pli­we jest, aby upo­rał się z tym la­ik al­bo na­wet praw­nik nie ma­ją­cy do­świad­cze­nia pro­ce­so­we­go.

Po czwarte, z mojego doświadczenia w tej materii wynika, że część instytucji uprawnionych do składania skarg nadzwyczajnych została wręcz zasypana lawiną bredni, wyprodukowanych przez prawniczych analfabetów, którzy piszą o swojej krzywdzie i niesprawiedliwości, jaka ich spotkała,
a w ich sprawach brak jest wskazania jakichkolwiek ustawowych podstaw do wystąpienia ze skargą nadzwyczajną. W efekcie możesz przez skąpstwo albo zarozumialstwo zmarnować szansę na dochodzenie swoich praw w wyjątkowym trybie, który dla ciebie został właśnie stworzony.

Po pią­te, oka­zu­je się, że usta­wa wpro­wa­dza dość skom­pli­ko­wa­ne pod­sta­wy do wnie­sie­nia skar­gi nad­zwy­czaj­nej.
W spra­wie mu­si wy­stą­pić pod­sta­wa ogól­na – jest to ko­niecz­ne dla za­pew­nie­nia pra­wo­rząd­no­ści i spra­wiedliwości spo­łecz­nej oraz do­dat­ko­wo
co naj­mniej jed­na z trzech pod­staw szcze­gól­nych:

1. orze­cze­nie na­ru­sza wol­no­ści lub pra­wa czło­wie­ka i oby­wa­te­la, okre­ślo­ne w Kon­sty­tu­cji;
2. orze­cze­nie w spo­sób ra­żą­cy na­ru­sza pra­wo przez błęd­ną wy­kład­nię lub nie­wła­ści­we za­sto­so­wa­nie;
3. za­cho­dzi oczy­wi­sta sprzecz­ność istot­nych usta­leń są­du z tre­ścią ze­bra­ne­go w spra­wie ma­te­ria­łu do­wo­do­we­go,
    przy czym orze­cze­nie nie mo­że być uchy­lo­ne lub zmie­nio­ne w try­bie in­nych nad­zwy­czaj­nych środ­ków za­skar­że­nia.